Πολλές φορές αναρωτιέμαι τι είναι αυτό που με ώθησε στα Role Playing Games (RPGs) και τι είναι αυτό που ακόμα με κρατάει εκεί. Ο καθένας έχει τη δική του απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα. Μία αυθόρμητη απάντηση που θα μπορούσα να δώσω εγώ είναι: «γιατί το χρειαζόμουν». Όμως, τί ανάγκες μας καλύπτει; Τα RPGs μπορεί να αποτελέσουν ένα μέσο για να βρεις φίλους, μία έξοδο διαφυγής σε μία δύσκολη περίοδο ή ένα τρόπο να εξασκήσεις τη δημιουργικότητα σου. Συμφωνώ με όλα αυτά και υπάρχουν πολλά περισσότερα. Στο άρθρο αυτό θέλω να σας μιλήσω για το καλό που έκαναν στη δική μου ζωή τα RPGs αλλά και για την σχολή της ψυχοθεραπείας και το πως μπορεί να βοηθήσει τον κλάδο αυτό το αγαπημένο μας είδος παιχνιδιού.
« Φυσικά, δεν αρκούν τα RPGs για να βγεις από την κατάθλιψη. Όποιος το πει αυτό είναι ψεύτης. Χρειάζεται ψυχοθεραπεία, θέληση και σκληρή δουλειά με τον εαυτό σου. »
Το δικό μου ταξίδι
Θα ξεκινήσω από μένα και τη σχέση μου με το Dungeons & Dragons (D&D). Όλα ξεκίνησαν το 2015. Το D&D το είχα ακουστά από καιρό και ήμουν πολύ σίγουρος πως θα μου αρέσει. Για κάποιο ανεξήγητο λόγο δεν το είχα πιάσει στα χέρια μου, δεν ήταν η ώρα. Εκείνο περίπου το διάστημα άρχισα να μπαίνω σε μία περίεργη ψυχολογική κατάσταση. Χωρίς φανερή αιτία, είχα αρχίσει να νιώθω πως τα πράγματα γλιστράνε απ’ τα χέρια μου και αρχίζω να χάνομαι, να γίνομαι απαισιόδοξος. Αυθόρμητα, σκέφτομαι τώρα πια, στράφηκα στο D&D. Ξεκίνησα για λίγο καιρό αλλά τα πράγματα ήταν δύσκολα και η παρέα όχι η σωστή. Λίγους μήνες μετά και όντας, μάλλον, σε χειρότερη κατάσταση αποφάσισα να του δώσω άλλη μια ευκαιρία. Ο κόσμος των Forgotten Realms και ο ήρωας μου, ο Kaladin, εμπνευσμένος από τον ομώνυμο ήρωα του Brandon Sanderson στη σειρά βιβλίων “Stormlight Archive”, στάθηκαν αρωγοί στην όλη κατάσταση. Φυσικά, δεν αρκούν τα RPGs για να βγεις από την κατάθλιψη. Όποιος το πει αυτό είναι ψεύτης. Χρειάζεται ψυχοθεραπεία, θέληση και σκληρή δουλειά με τον εαυτό σου. Τα RPGs, όμως, βοηθάνε!
Περιπλανιόμουν με τον Kaladin, λοιπόν, στο Faerun, πολεμούσα το κακό, πολεμούσα και για μένα. Μπήκα λίγο στη θέση ενός άλλου, άσχετα που είναι φανταστικός και είδα νέους στόχους, νέα όνειρα, νέους φόβους. Για μεγάλο διάστημα ένιωσα πως τα πράγματα γύρω μου είχαν σταματήσει. Ο Kaladin και οι υπόλοιποι παίκτες και χαρακτήρες (να ‘ναι καλά!) μου έδειξαν πως η ζωή προχωράει και αλλάζουμε και εξελισσόμαστε και αυτό δεν είναι κακό. Τα πράγματα βελτιώθηκαν λίγο και ο Kaladin τελικά έμεινε μνήμη σε κάποιο σκονισμένο character sheet. Ήταν ο πρώτος μου χαρακτήρας και τότε δεν κρατούσα αρχείο αλλά θα μείνει για πάντα στη μνήμη. Πέρασαν διάφορα campaign και χαρακτήρες αλλά δεν είχαν την ίδια επίδραση πάνω μου μέχρι που ένας καλός φίλος, ο Χρήστος, ανακοίνωσε πως θα έτρεχε custom campaign στον αγαπημένο μου κόσμο, αυτόν του Τόλκιν. Η Άρντα και συγκεκριμένα η Μέση-γη έχουν κι αυτές σταθεί συνοδοιπόροι μου στη ζωή μου.
« Όλα αυτά συντέλεσαν στην καλύτερη διαχείριση της απώλειας που βίωνα και στην συνειδητοποίηση της ιδέας πως η ζωή συνεχίζεται. »
Κάπως έτσι δόθηκε η ευκαιρία να συνδυαστούν δύο από τις αγαπημένες μου ασχολίες, το D&D και τα έργα του Τόλκιν. Αφιέρωσα πολύ χρόνο διαβάζοντας το βιβλίο του παίκτη. Ήθελα να παίξω κάτι που να ταιριάζει με τη διάθεση μου και τους στόχους μου. Ήθελα να βάλω κάτι από τον εαυτό μου σ’ αυτό το χαρακτήρα αλλά να κάνω και κάτι καινούριο. Σταδιακά, άρχισα να φτιάχνω στο μυαλό μου τον αγαπημένο μου Άμαντιλ. Ένας νέος, σε ηλικία και εμπειρίες, πολεμιστής της Μίνας Τίριθ, ο οποίος έβγαινε στην επικίνδυνη Μέση-γη με όνειρα και χωρίς προηγούμενα και «βαλίτσες» να βαραίνουν το βήμα του. Ήταν κάτι που χρειαζόμουν και ο ίδιος. Στη ζωή μου αυτό έγινε λίγο αργότερα, αλλά ο Άμαντιλ μου έδειχνε το δρόμο από νωρίς και στάθηκε μαζί μου, όπως φυσικά και ο Dungeon Master (DM) και οι φίλοι και συμπαίχτες μου σε μια πολύ μαύρη περίοδο. Από τα λίγα πράγματα που με κρατούσαν στα πόδια μου. Εδώ, πρέπει να τονίσω πως το παιχνίδι αποκτά τόσο μεγάλη αξία λόγω της παρέας. Χωρίς εκείνους δεν υπάρχει «μαγεία». Μαζί την φτιάχνουμε! Ο Άμαντιλ και οι φίλοι του, λοιπόν, πολεμούσαν και για μένα και δεν με πρόδωσαν ποτέ. Σιγά σιγά, άρχισα να πολεμάω και εγώ και να που μετά από 4 χρόνια τόσο ο Άμαντιλ και όσο και εγώ είμαστε ακόμα στα πόδια μας, με το σκοτεινό παρελθόν πίσω μας και με όρεξη για ζωή και όνειρα.
Πρόσφατα, λίγο μετά το χαμό του πατέρα μου, ξεκίνησα να παίζω και Call of Cthulhu. Άλλη εμπειρία και αυτή! Μου έδωσε διαφορετικά πράγματα από το D&D αλλά οι βάσεις είναι οι ίδιες. Ευκαιρία να βιώσεις μία διαφορετική εποχή, έναν άλλο κόσμο, πιο ρεαλιστικό και γεμάτο άλλες παγίδες και προκλήσεις. Η απώλεια που βίωσα ήταν τεράστια αλλά για ακόμα μία φορά ένα RPG και μία παρέα ανθρώπων βρέθηκε στο πλευρό μου, ακόμα και αν δεν ήξερε πόσο σημαντική στάθηκε. Είχε ενδιαφέρον και πλάκα να παίζεις ένα Έλληνα καθηγητή γλωσσολογίας, έναν Ιάπωνα κληρονόμο μίας τεράστιας περιουσίας, έναν Γάλλο γλύπτη ή έναν Άγγλο δικαστή την εποχή των Roaring Twenties. Όλα αυτά συντέλεσαν στην καλύτερη διαχείριση της απώλειας που βίωνα και στην συνειδητοποίηση της ιδέας πως η ζωή συνεχίζεται.
Τα οφέλη των RPGs
Μέσα από το RPGs μπορείς να καταλάβεις πολλά πράγματα για τον εαυτό σου: ποιος ήσουν, ποιος είσαι, ποιος θέλεις να γίνεις. Μπορείς να τεστάρεις τα όρια σου, να καταλάβεις τι σημαίνει καλό και κακό για εσένα και να δεις πόσο μπορείς να εμπιστευτείς τους άλλους. Όλες αυτές οι διαδικασίες συμβαίνουν μέσα σου. Παράλληλα, υπάρχουν και άλλα οφέλη και δεξιότητες που μπορείς να αναπτύξεις. Μπορείς να δουλέψεις τη συνεργατικότητα σου με άλλους παίκτες, μπορείς να παλέψεις τον ντροπαλό εαυτό σου και να μιλήσεις εκεί που πριν δεν θα μιλούσες, να πάρεις το ρόλο του ηγέτη. Τα RPGs πραγματικά προσφέρονται για αυτοβελτίωση και εσωτερική αναζήτηση. Μπορείς να γίνεις όποιος θέλεις χωρίς κόστος και να δοκιμάσεις να δεις αν σου ταιριάζει. Παίξε, τόλμα, γίνε!
Έτσι, δεν πρόκειται απλά για ένα τρόπο διαφυγής από την πραγματικότητα αλλά για ένα εργαλείο με το οποίο μπορείς να δουλέψεις πολλές πλευρές του εαυτού σου, όπως η δημιουργικότητα. Θέλεις να γράψεις μια ιστορία και να γεννήσεις τους πρώτους σου χαρακτήρες; Να τους δεις να εξελίσσονται και να πλάσεις γύρω τους ένα νέο κόσμο, υπαρκτό μόνο στο μυαλό σου με διαφορετικές κοινωνίες, θρησκείες και φυλές. Δεν υπάρχει καλύτερος χώρος να τεστάρεις τα νερά από τα RPGs. Το πρώτο λογοτεχνικό διήγημα που έγραψα έχει κεντρικό χαρακτήρα τον Άμαντιλ αν και η ιστορία είναι ελαφρώς διαφοροποιημένη. Πρώτη φορά εμπιστεύτηκα τον εαυτό μου ώστε να γράψω κάτι για τα μάτια του κόσμου και η πηγή ήταν ο Τόλκιν και το D&D. Πολλοί από εσάς παίζετε αλλά σας παροτρύνω να χρησιμοποιήσετε το D&D σαν πηγή έμπνευσης. Μπορεί να προσφέρει τα μέγιστα!
Η Επιστημονική Προσέγγιση
Πρόσφατα, ανακάλυψα πως το D&D και τα video games χρησιμοποιούνται επαγγελματικά από ψυχολόγους κατά τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας. Ο νεωτεριστής ψυχολόγος που δοκιμάζει αυτό το μοντέλο λέγεται Anthony Bean και έχει γράψει πολλά άρθρα επάνω στο θέμα εφαρμόζοντας παράλληλα τέτοιας μορφής θεραπείες στους ασθενείς του. Δεν σας κρύβω πως θα ήθελα πολύ να το βιώσω αυτό. Ο θεραπευτής παίρνει το ρόλο του DM αλλά υπάρχουν και σεμινάρια που επιτρέπουν στον DM να πάρει το ρόλο του θεραπευτή. Θα παραθέσω κάποια ενδεικτικά άρθρα για όσους και όσες ενδιαφέρονται στο τέλος του άρθρου.
Επίλογος
Φυσικά, υπάρχουν και μειονεκτήματα στα RPGs. Καμιά φορά μπορείς να παίζεις σε τόσα campaign και να ξοδεύεις τόσο χρόνο που να ξεχνάς πως υπάρχει και ζωή έξω από το παιχνίδι. Δεν είναι πολύ ευχάριστη αίσθηση. Η ισορροπία χρειάζεται παντού, ακόμη και στα καλά. Βέβαια, εσείς δεν έχετε παρά να αναζητήσετε την ισορροπία σας μέσα από το παιχνίδι, μια διαδικασία ψυχοαναλγητική, διασκεδαστική και γεμάτη προκλήσεις!
Υ.Γ. Θα ήθελα να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους τους Storytellers και συμπαίκτες που έχω βρει στο διάβα μου. Κάνετε τη ζωή μου ομορφότερη.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
- Chung, T. (2012). Table-top role playing game and creativity. Thinking Skills and Creativity, 8, 56-71.
- Cragoe, N. G. (2015). RPG mythos: Narrative gaming as modern mythmaking. Games and Culture,11(6), 583-607.
- Daniau, S. (2016). The transformative potential of role-playing games—: From play skills to human skills. Simulation and Gaming, 47(4), 423-444.
- Henrich, S., & Worthington, R. (2021). Let your clients fight dragons: A Rapid Evidence Assessment regarding the therapeutic utility of ‘Dungeons & Dragons’. Journal of Creativity in Mental Health, 1-19.
- Kato, K. (2019). Employing tabletop role-playing games (TRPGs) in social communication support measures for children and youth with autism spectrum disorder (ASD) in Japan: A hands-on report on the use of leisure activities. Japanese Journal of Analog Role-Playing Game Studies, 0, 23-28.
- Lis, E., Chiniara, C., Biskin, R., & Montoro, R. (2015). Psychiatrists’ perceptions of role-playing games. Psychiatric Quarterly, 86(3), 381-384.
- Rosselet, J. G., & Stauffer, S. D. (2013). Using group role-playing games with gifted children and adolescents: A psychosocial intervention model. International Journal of Play Therapy, 22(4), 173–192.
- Wright, J. C., Weissglass, D. E., & Casey, V. (2017). Imaginative role-playing as a medium for moral development. Journal of Humanistic Psychology,1-31.
