Το Χρονοντούλαπο: Όταν Ο Gygax έκλεψε το Fireball

Κάθεσαι αναπαυτικά στον καναπέ σου, αγκαλιά με ποπ κορν και μπυρίτσα, έτοιμος/η να βυθιστείς στη συναρπαστική εμπειρία μιας νέας σειράς Φαντασίας. Τα λεπτά περνούν, οι ήρωες κάνουν την εμφάνισή τους, η πλοκή εκτυλίσσεται δυναμικά, οι ξιφομαχίες έχουν πάρει φωτιά, μα κάτι λείπει. 

«Η Μαγεία!», φωνάζεις δυνατά. «Πού είναι η Μαγεία;». 

Αναρωτήθηκες ποτέ πόσο άδειος θα ήταν ο κόσμος της Φαντασίας χωρίς τα μαγικά αστρόπλοια του Spelljamer, τις αιωρούμενες πόλεις του Netheril, τις διαστατικές πύλες της Sigil, τις Νεκροπόλεις του Thay και πόσο άδειες οι περιπέτειές μας χωρίς τα ξόρκια του Μάγου και του Κληρικού και την πύρινη ανάσα ενός Δράκου;   

Αναλογίστηκες, ακόμη, τους κόπους και τις δυσκολίες των πρωτοπόρων δημιουργών των παιχνιδιών μας να χαλιναγωγήσουν την ακατέργαστη Μαγική Ύλη και να την προσαρμόσουν στους μηχανισμούς του παιχνιδιού μας; Αν ναι, τότε αυτή είναι η Ιστορία τους. 

Ήρθε πάλι η ώρα ν’ ανοίξεις τις πύλες του Χρονοντούλαπου. Οδηγός μας, κι αυτή τη φορά, ο κύριος Πίπης, το ξακουστό Γκόμπλιν. 

Συστάσεις

Καλημέρα! Καλωσήρθατε φίλοι και φίλες του Φανταστικού σε ακόμη ένα ταξίδι με το Χρονοντούλαπο. Είμαι ο κύριος Πίπης, το ξακουστό Γκόμπλιν και απόψε θα ταξιδέψουμε στα πρώτα στάδια αξιοποίησης της Μαγείας στα Παιχνίδια Ρόλων. Περάστε άφοβα τα πορτόφυλλα του Χρονοντούλαπου για να παρευρεθούμε στα γεννητούρια του Lightning Bolt.

Στάση Πρώτη: Η Γέννηση του Lightning Bolt

Βρισκόμαστε στη Μινεσότα των ΗΠΑ, το 1969, και βλέπουμε τον Dave Arneson, το συνδημιουργό (με τον Gary Gygax) του D&D, να διαιτητεύει ένα στρατηγικό παιχνίδι μεταξύ αρχαίων Ρωμαίων και Κελτών. Ο Dave, που έχει βαρεθεί τους αυστηρούς κανόνες των παιχνιδιών στρατηγικής, προμηθεύει τον φίλο του, Dave Megarry, που έπαιζε τους Κέλτες, με ένα “Phazer” από την τηλεοπτική σειρά Star Trek. Κρατάμε την ανάσα μας, καθώς σε λίγο θα λάβει χώρα η πρώτη χρήση φανταστικού στοιχείου σε παιχνίδι στρατηγικής.

Μ’ αυτό το τεχνολογικό θαύμα στο χέρι, οι Κέλτες κονιορτοποιούν τους επελαύνοντες ελέφαντες των Ρωμαίων, ο Pete Gaylord, που τους φιλοξενούσε στο υπόγειό του σπιτιού του παίζοντας τους Ρωμαίους, τους πετάει έξω εξοργισμένος, φωνάζοντας: «Αυτόν τον Ελέφαντα τον είχα μόλις βάψει!» και ο Arneson, φεύγοντας, έχει μια στιγμή έμπνευσης, καθώς στο μυαλό του γεννιέται το ξόρκι Lightning Bolt. 

Η γέννηση του Lightning Bolt είναι γεγονός. Όμως, ας προχωρήσουμε. Επόμενη Στάση, Fire Ball…

Στάση Δεύτερη:  Και το όνομα αυτού «Fire Βall»

Δεύτερη στάση είναι η Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ τον Οκτώβρη του 1970 και συγκεκριμένα ο χώρος που διεξάγεται το «Miniature Figure Collectors of America Convention», για να βιώσουμε την πρώτη χρήση του Fireball. Εκεί, το Πρώτο Βραβείο δίνεται στον Leonard Patt για ένα πρωτοποριακό παιχνίδι που περιέχει κανόνες μάχης για φανταστικά πλάσματα, εμπνευσμένα από τον Κόσμο της Μέσης-Γης, του J.R.R. Tolkien. 

Στο τραπέζι παρελαύνουν Δράκοι, Ορκ, Εντς, αλλά και Μάγοι, που εξαπολύουν Ξόρκια, όπως το «Fire Ball», το οποίο οι παίκτες-ήρωες μπορούν να αντιμετωπίσουν με “Saving Throw”. Η χαρά, όμως, δεν κρατάει πολύ, αφού το “Fire Ball” σε λίγο θα πέσει θύμα μιας ιστορικής κλοπής.

Στάση Τρίτη: Η κλοπή του Fireball

Η “ενσωμάτωση”: Η πολύχρωμη δίνη του Χρονοντούλαπου μας βγάζει στη Lake Geneva, στο Wisconsin, το Μάρτιο του 1971, όπου ο μελλοντικός συνδημιουργός του D&D, Gary Gygax, “ενσωματώνει” τους κανόνες του Patt μαζί με το συναρπαστικό “Fire Ball” στο “Fantasy Supplement”, στο ένθετο, δηλαδή, ενός παιχνιδιού στρατηγικής μάχης με μινιατούρες, γνωστό ως “Chainmail”, που αποτελεί τον προπάτορα του D&D.

Ξεχασμένος και περιφρονημένος: Ο Gygax, βέβαια, δεν αναγνώρισε ποτέ την “αντιγραφή” (κλοπή, γκούχου γκούχου) γεγονός συνηθισμένο σε μια εποχή που τέτοιοι κανόνες δεν είχαν ούτε χρηματική αξία ούτε κατοχυρώνονταν με πνευματικά δικαιώματα. Από την πλευρά του, ο Leonard Patt εξαφανίστηκε απ’ τα χρονικά των Παιχνιδιών Ρόλων, δίνοντας πολλά χρόνια αργότερα μια συνέντευξη στον Jon Peterson, τον γνωστό ιστοριοδίφη των παιχνιδιών ρόλων. Ο Peterson, που τον ανακάλυψε μετά από μανιώδη αναζήτηση, του απέδωσε καθυστερημένα αλλά απολύτως δικαιολογημένα τον τίτλο του: “Πατέρα του Fireball”.

Οι προσαρμογές του Gygax: Βέβαια, ο Gygax μόνο ξεχασμένος δεν θα μείνει, αφού με συνεχόμενες επανεκδόσεις του Chainmail κατάφερε να εξελίξει: 

• Τις κατηγορίες των Spellcasters: Ο Gygax στο “Fantasy Supplement” βελτιώνει το σύστημα του Patt με την προσθήκη τριών κατηγοριών Μάγων: των Wizards, των Sorcerers και των Warlocks, ενώ αργότερα θα προσθέσει και τους Magicians, που έχουν τη δυνατότητα να βλέπουν στο σκοτάδι και να γίνονται αόρατοι μέχρι να επιτεθούν.

• Τα ξόρκια: Οι Μάγοι αυτοί είχαν τη δυνατότητα να διαλέγουν και να εξαπολύουν επανειλημμένα, χωρίς πιθανότητα αποτυχίας, έξι Ξόρκια: 1: Phantasmal forces, 2: Darkness, 3: Wizard light, 4: Detection, 5: Concealment και 6: Conjuration of an Elemental, ενώ το Fireball και το Lightning Ball εμφανίστηκαν ως Spell like abilities.
  
• Τα ξόρκια ανά κατηγορία Μάγου: Με τα «Chainmail Additions», ο αριθμός των ξορκιών θα καθοριζόταν από την κατηγορία του Μάγου, με τους Magicians να ξεκινούν με 3 ξόρκια, τους Warlocks με 4, τους Sorcerers με 5 και τους Wizards ως και 6. 

Ώρα, όμως, να προχωρήσουμε, για να δούμε τη χρήση των ξορκιών αυτών στον πρώτο φανταστικό κόσμο.

Στάση Τέταρτη: Η χρήση της Μαγείας στον κόσμο του Blackmoor

Προχωρήστε αργά! Μη βιάζεστε! Προσοχή με τα τακούνια, κυρά μου. Με ξενύχιασες. Τέλος πάντων…

Έχουμε μιλήσει για τον πρώτο φανταστικό κόσμο στα παιχνίδια ρόλων, τον κόσμο του Blackmoor, που δημιούργησε ο Dave Arneson τον Απρίλιο του 1971. Ο κόσμος αυτός, στον οποίο η Μαγεία θα κάνει την πρώτη της εμφάνιση και οι Μάγοι θα εξαπολύσουν τα πρώτα ξόρκια σε παιχνίδι ρόλων, αποτελεί και την τέταρτη στάση μας.

Η Μαγεία του Blackmoor: Ο Arneson έψαχνε τρόπο να ενσωματώσει τη Μαγεία στον φανταστικό του κόσμο και το «Fantasy Supplement» του «Chainmail» του έδωσε μια γερή ώθηση. Όμως, ακόμη κι’ αυτό, πέρα από κάποιες κατηγορίες Μάγων και την περιγραφή λίγων ξορκιών, δεν του έδινε και πολλά για να πλάσει ένα σύστημα Μαγείας που θα ικανοποιούσε αυτόν και τους παίκτες του. Δεν ήταν λοιπόν παράξενο που κι εδώ, όπως και στο παρελθόν, ο Arneson πρωτοτύπησε με: 

1. Την Αλχημιστική φύση των Ξορκιών: Η μαγεία στο Blackmoor ήταν Αλχημιστική και απαιτούσε την προετοιμασία των ξορκιών σε Εργαστήρια. Συγκεκριμένα, ο Μάγος αγόραζε ή έψαχνε να βρει Συνταγές Ξορκιών, ενώ στη συνέχεια μάζευε συστατικά για να τις υλοποιήσει. 

1. Την εξέλιξη του Μάγου: Οι Μάγοι (δεν υπήρχαν ακόμη Κληρικοί) ανέρχονταν ως το 12ο επίπεδο ισχύος και τα Ξόρκια ως το 4ο επίπεδο δύναμης. Προκειμένου ο Μάγος να ανέβει επίπεδα, έπρεπε να εκτελεί ξόρκια είτε στο εργαστήριό του είτε στη μάχη, ενώ η αναζήτηση νέων συνταγών ή συστατικών έδινε αφορμές για νέες περιπέτειες.

1. Τον περιορισμό της δύναμης του Μάγου: Ο Arneson αναγνώρισε τη δυνατότητα του Μάγου να επισκιάζει με τις δυνάμεις του τους υπόλοιπους ήρωες. Έτσι, διαμόρφωσε περιοριστικούς παράγοντες, όπως: 1: τη σπανιότητα των συστατικών των ξορκιών του, 2: τη χρήση Constitution Checks κατά την εκτέλεση των ξορκιών, με τυχόν αποτυχία να τον θέτει εκτός μάχης για το υπόλοιπο της περιπέτειας και 3: την πιθανότητα αποτυχίας ενός ξορκιού, που αυξανόταν ανά επίπεδο της δύναμής του.

Πίνακας με τα ποσοστά αποτυχίας των Ξορκιών στο Blackmoor

Οι Πρώτοι Μάγοι: Με όλες αυτές τις εξελίξεις οι πρώτοι Μάγοι των Παιχνιδιών Ρόλων δεν άργησαν να γεννηθούν.

Οι Μάγοι του Blackmoor: Ο πρώτος Μάγος σε Παιχνίδι Ρόλων ήταν ο Peter Geylord, γνωστός και ως ο «Μάγος του Δάσους», που μεγαλούργησε έχοντας ως κατοικίδιο έναν Δράκο, τον «Tuffy» και χρησιμοποιώντας το πρώτο ενισχυτικό ξορκιών, το «Super Berry». Αντίστοιχα, ως πρώτος κακός Μάγος εμφανίζεται ο «Captain Krey», που μεταστράφηκε στο Κακό από ένα Balrog, ενώ ο πρώτος Arch Villain ήταν πάλι ένας «Μάγος», αυτή τη φορά εξωγήινος, που θα πρωταγωνιστούσε και στην πρώτη επίσημη περιπέτεια της T.S.R., στο διάσημο: «The Temple of the Frog».

Οι πειραματισμοί του Arneson: Ο Arneson, βέβαια, δεν σταμάτησε να πειραματίζεται ποτέ με τη φύση της Μαγείας, άλλοτε αποδίδοντάς την σε εξωγήινες τεχνολογικές εξελίξεις, που οι προληπτικοί ντόπιοι έβλεπαν ως Μαγεία, άλλοτε σε μυθολογικές πηγές, όπως τα τραγούδια των Ξωτικών και οι ρούνοι των Νάνων και άλλοτε στις βιολογικές ιδιότητες των ζώων και των φυτών ή ακόμη και στα χαρακτηριστικά των διαφορετικών μετάλλων. Όμως, ποτέ δεν τις εξέλιξε πραγματικά, όπως θα κάνει στη συνέχεια ο μελλοντικός του συνεταίρος.

Τώρα, φύγαμε για το παιχνίδι που γέννησε το D&D και το διάσημο Μάγο Mordenkainen. Μην μου πείτε πως δεν τον ξέρετε! Είναι αυτός ο καραφλός (εσωτερικό αστείο) Μάγος στο εξώφυλλο του βιβλίου «Mordenkainen’s Tome of Foes», ενώ το όνομά του εμφανίζεται σε τουλάχιστον 20 απ’ τα πιο διάσημα ξόρκια του D&D. Βιαστείτε, προχωράμεεεεε……

Στάση Πέμπτη: Ο Μάγος Mordenkainen

Να ‘μαστε, λοιπόν, στο υπόγειο του σπιτιού του Gary Gygax, στη Lake Geneva, το Νοέμβριο του 1972, την ώρα ακριβώς που διεξάγεται το θρυλικό παιχνίδι στο οποίο ο Dave Arneson θα μυήσει τον Gary και την παρέα του στα παιχνίδια ρόλων, σε μια περιπέτεια που θα ξεκινήσει από το διάσημο “Comeback Inn”. 

Εδώ, ο Gygax, μόνος απ’ όλη την παρέα, επέλεξε το ρόλο του Μάγου, εντρυφώντας στη Μαγεία του Blackmoor και εξελίσσοντας σταδιακά τον χαρακτήρα του Μάγου Mordenkainen, εμπνευσμένου από το συγκερασμό των ονομάτων δύο ηρώων της Φινλανδικής Μυθολογίας. Ενός χαρακτήρα που θα πρωταγωνιστήσει αργότερα σε βιβλία, περιπέτειες παιχνιδιών ρόλων και, πιο αξιομνημόνευτα, στους καταλόγους των ξορκιών του Player’s Handbook του D&D.

Ολοκληρώνοντας: Η αρχική ιδέα του Leonard Patt και η εξέλιξη της Μαγείας από τον Dave Arneson θα συναντήσουν το δημιουργικό εγκέφαλο του Gary Gygax και θα οδηγήσουν σε μια καταπληκτική μαγική εξέλιξη. Το Dungeons & Dragons είναι πλέον έτοιμο να γεννηθεί, αλλά χρειάζεται ακόμη ένα ολοκληρωμένο Μαγικό Σύστημα, η δημιουργία του οποίου προβλέπεται να είναι συναρπαστική!

Αλλά αυτό είναι μια άλλη Ιστορία.

Επίλογος

Ο κύριος Πίπης, λαχανιασμένος, ξαποσταίνει κάτω απ’ το ιστορικό τραπέζι όπου γεννήθηκαν τα Παιχνίδια Ρόλων. Ξέρω πως θέλεις να μάθεις περισσότερα για τις συνθήκες διαμόρφωσης της Μαγείας στα παιχνίδια μας, αλλά θα πρέπει να περιμένεις λίγο ακόμα. Όμως, μην χολοσκάς. Σε λίγο καιρό το Χρονοντούλαπο θα ανακτήσει τη μαγική του δύναμή κι εμείς θα συνεχίσουμε την περιήγησή μας στους Μαγικούς Κόσμους των Παιχνιδιών Ρόλων. 

Ως τότε, σε αποχαιρετώ και σου εύχομαι πολλά Natural 20s στις ζαριές σου.

Εις το επανιδείν!